Στην περιοχή του βενετσιάνικου κάστρου του Φραγκοκάστελου στη νότια Κρήτη μαρτυρείται το φαινόμενο της εμφάνισης του στρατού των Δροσουλιτών.
Εκατοντάδες Κρήτες πολεμιστές αντιτάχθηκαν στην επίθεση των τουρκικών στρατευμάτων του Μουσταφά Μπέη στις 18 Μαίου 1828.
Οι Τούρκοι στρατιώτες πολιόρκησαν στενά το κάστρο και στη μάχη που κράτησε εφτά μέρες οι περίπου εξακόσιοι υπερασπιστές του, συμπεριλαμβανομένου του αρχηγού τους Χατζημιχάλη Δαλιάνη, θανατώθηκαν. Ο Δαλιάνης, που επέλεξε να μείνει στο κάστρο αγνοώντας τις παροτρύνσεις του στρατού του, αποκεφαλίστηκε και το κεφάλι του στάλθηκε στον Πασά. Τα κόκαλα των πεσόντων λέγεται ότι σήμερα βρίσκονται κάτω από το στρώμα χώματος που αποτελεί το δάπεδο του κάστρου.
Σύμφωνα με τα λεγόμενα των κατοίκων της περιοχής, αν οι ...
συνθήκες είναι κατάλληλες, o επίδοξος παρατηρητής που είναι εφοδιασμένος με υπομονή και οξεία όραση, μπορεί να παρατηρήσει μια σκιώδη παράταξη να αφήνει τα ερείπια της εκκλησίας του Αγίου Χαράλαμπου και να προχωρά κατά μήκος των τειχών του κάστρου. Πάνοπλοι στρατιώτες, ντυμένοι στα μαύρα, προχωρούν σε απλή παράταξη παράλληλα στην ομιχλώδη ακτή.
Το φαινόμενο διαδραματίζεται στο διάστημα μεταξύ 17 και 30 Μαίου
και δε διαρκεί πάνω από 10 λεπτά.
Ντόπιοι κρητικοί αποκαλύπτουν ένα επιπλέον βοηθητικό στοιχείο: το φαινόμενο συμβαίνει συνήθως λίγο πριν την ανατολή, πράγμα που εξηγεί γιατί ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων διανυκτερεύει αυτό το διάστημα κοντά στο κάστρο, με την προσδοκία να παρακολουθήσει ιδίοις όμμασι την προέλαση των γενναίων ψυχών των μαχητών.
Από τη στιγμή της μέρας που προτιμούν να εμφανίζονται προέρχεται η ονομασία "Δροσουλίτες"(δρόσος, πρωινή υγρασία στην ατμόσφαιρα).
Κάποιες προσπάθειες για επιστημονική ερμηνεία του φαινομένου προτείνουν ότι μπορεί να προκαλείται από την αντανάκλαση των ηλιακών ακτίνων από στρατιώτες σε ώρα γυμνασίων στα παράλια της γειτονικής Αφρικής. Ωστόσο η τακτικότητα και η χρονική συνέπεια του γεγονότος αποκλείει το ενδεχόμενο μιας τέτοιας σύμπτωσης.
Η ανάμνηση της θριαμβικής προέλασης των πολεμιστών σε μια παρέλαση θανάτου από αγάπη στην ελευθερία παίρνει υπόσταση στο Φραγκοκάστελο της Κρήτης ακόμα και σήμερα και μπορεί να γίνει φανερή στα μάτια του αποφασισμένου επισκέπτη.
